Ο μυστικός παράδεισος του Αιγαίου: Ένα νησί μιας χούφτας κατοίκων γεμάτο μύθους και ιστορίες

Ένας τέτοιος θαλασσινός δίαυλος είναι η καλύτερη αφορμή για παραμύθια όσοι αιώνες κι αν περάσουν.

Η Τέλενδος ανήκει γεωγραφικά και διοικητικά στην Κάλυμνο, στα Δωδεκάνησα. Απέχει μόλις 5 λεπτά από το νησί της Καλύμνου, και η διαδρομή γίνεται με μικρά παραδοσιακά καραβάκια που λειτουργούν ως ταξί. Xωρίζεται από την Κάλυμνο με θάλασσα δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι είναι διαφορετικά νησιά αλλά στην ουσία είναι ενωμένα. Το ενδιάμεσο κομμάτι βυθίστηκε από μεγάλο σεισμό που χρονολογείται περίπου το 551 ή 553 μ.Χ. Έκτοτε η βυθισμένη πολιτεία είναι ορατή σε κάποια σημεία με γυμνό μάτι από τη στεριά ή κάνοντας κατάδυση.

Την Τέλενδο την ανακαλύπτεις μόλις φθάσεις στην τοποθεσία Γαδουρόραχο, που είναι ψηλά στην πλαγιά και ξαφνιάζεσαι, γιατί δεν περιμένεις τέτοια ομορφιά στο τοπίο που απλώνεται μπροστά σου.

Αν κοιτάξεις πιο προσεκτικά το βουνό που έχεις αντίκρυ σου, βλέπεις να σχηματίζεται με τις διάφορες προεξοχές του, λες κι είναι επίτηδες από ανθρώπων χέρι λαξεμένο, το μεγάλο πρόσωπο μιας κόρης ξαπλωμένης.

Υπάρχουν πολλοί μύθοι για το πώς σχηματίστηκε το πρόσωπο ή τί πραγματικά είναι.

Ο επικρατέστερος μύθος δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια άλλη τραγική ιστορία αγάπης. Σαν αυτή του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας.

Στα παλιά τα χρόνια τα Βυζαντινά, γύρω στο 1100 με 1200, η Τέλενδος ήτανε πια νησί και ολάκερη ξεχωριστή πολιτεία με δικό της βασιλιά, ο οποίος είχε μια πανέμορφη κόρη, τη βασιλοπούλα Ποθαία. Άλλο ένα βασίλειο ήτανε απέναντι στο Καστέλλι, ένα μικρό φυσικό κάστρο μέσα στην θάλασσα πιο πέρα από τις Μυρτιές, στο οποίο ζούσε το βασιλόπουλο Ανδρόνικος.

Βαθιά, παλιά αμάχη χώριζε τον κύρη της βασιλοπούλας από τους άρχοντες του απέναντι κάστρου του Καστελιού. Καθώς η μοίρα παίζει πάντα τα δικά της παιχνίδια η βασιλοπούλα Ποθαία και το βασιλόπουλο Ανδρόνικος γνωρίστηκαν και αγαπήθηκαν βαθιά. Πολύ σύντομα μετά την γνωριμία τους, το βασιλόπουλο έστειλε πλούσια δώρα στον πατέρα της βασιλοπούλας και προξενητάδες, ώστε να τη ζητήσει σε γάμο. Ο βασιλιάς τότε θυμήθηκε το μίσος που χώριζε τις δυο οικογένειες και αρνήθηκε κατηγορηματικά

Εδώ «θολώνουν» τα νερά για το πώς εξελίχθηκε η ιστορία. Ένα είναι σίγουρο: υπήρξε μία λαμπάδα που έπρεπε να διανύσει αναμμένη την απόσταση ανάμεσα στο Καστέλι και την Τέλενδο. Είτε ο βασιλιάς το έθεσε σαν όρο στο βασιλόπουλο να κολυμπήσει από το Καστέλλι στην Τέλενδο με μια λαμπάδα αναμμένη, είτε η βασιλοπούλα ήθελε να στείλει απέναντι στο Καστέλλι μήνυμα αγάπης μέσω μιας λαμπάδας στηριγμένης επάνω σε ένα σανίδι, είτε ακόμα η ίδια η βασιλοπούλα είχε ζητήσει ως απόδειξη αγάπης από το βασιλόπουλο να κολυμπήσει κρατώντας την λαμπάδα και να της την δώσει αναμμένη έτσι ώστε να ζήσουν μαζί. Σε κάθε περίπτωση η λαμπάδα δε έμεινε αναμμένη. Και το πιο ανάλαφρο αεράκι δεν άφησε την φλόγα του κεριού να ταξιδέψει.

Μόλις είδε την φλόγα του κεριού να σβήνει η βασιλοπούλα έτρεξε προς την θάλασσα βούτηξε και πνίγηκε από την στεναχώρια της που δεν ήταν γραπτό να παντρευτεί το βασιλόπουλο. Από την απέναντι πλευρά το βασιλόπουλο μόλις συνειδητοποίησε ότι η φλόγα του κεριού είχε σβήσει προτίμησε να μείνει στην θάλασσα παρά να αντιμετωπίσει μια ζωή χωρίς την αγαπημένη του. Από τότε το πρόσωπο της όμορφης βασιλοπούλας έμεινε πετρωμένο στην πλαγιά του βουνού να μας θυμίζει πως υπάρχει τόσο μεγάλη αγάπη που να μένει αιώνια.

Ακόμα λένε πως ένα μίλι ανοικτά του Καστελιού το βασιλόπουλο κείτεται στον πάτο της θάλασσας μαρμαρωμένο ανάμεσα στα φύκια με τα μάτια ανοικτά να κοιτάει την βασιλοπούλα.

Εδώ τελειώνει το παραμύθι μας. Όσοι έχουν πλησιάσει αρκετά κοντά στην πλαγιά του βουνού ξέρουν ότι είναι μια ιδιοτροπία της φύσης και ότι το μαρμαρωμένο βασιλόπουλο δεν είναι τίποτα άλλο από ένα άγαλμα της αρχαίας εποχής από τον πλούτο που τα τελευταία χρόνια ανακαλύπτουμε στις θάλασσες του νησιού μας. Ο μύθος ανακατώνεται με την πραγματικότητα. Δίνει όμως δύναμη να πιστεύεις ότι μια αγνή καρδιά γεμάτη αγάπη μπορεί να χαράξει για πάντα έναν μεγάλο σκληρό βράχο, όπως είναι η όμορφη Τέλενδος.

Μια Τέλενδος των προϊστορικών ψιθύρων, των μυστικών ακρογιαλιών. Μια περίεργη νησίδα που αποτελεί μικρογραφία της Κέας, στον Αργοσαρωνικό!

Στην καρδιά του νησιού δεσπόζει η Ράχη, ένα εντυπωσιακό οροπέδιο, που ενώ έχει μόνον 460 μέτρα ύψος φαντάζει θεόρατο για τα μεγέθη της Τελένδου. Το ακρωτήριο Άσπρος Κάβος στα δυτικά και αυτό του «Πνιγμένου» στα νοτιοανατολικά αποτελούν σημαντικές ομορφιές που προσελκύουν τους ταξιδιώτες.

Ο πολύ γραφικός οικισμός του νησιού, ο οποίος έχει επίσημα χαρακτηριστεί παραδοσιακός, με τους 94 καταγεγραμμένους – ευτυχισμένους κατοίκους, βρίσκεται στην ανατολική ακτή, απέναντι από τις πανέμορφες Μυρτιές της Καλύμνου. Από εδώ είναι που γίνεται η σύνδεση με τα βαρκάκια, τα οποία μεταφέρουν τους ταξιδιώτες από την Κάλυμνο εν είδη θαλάσσιου ταξί.

Η Τέλενδος αναφέρεται από τον Όμηρο στις «νήσους τε Καλύδνας», αυτές δηλαδή που ανήκουν στην Κάλυμνο. Το όνομά της, εξάπτει την φαντασία, καθώς έχει αυτό που ονομάζουμε προελληνικές ρίζες.

Οι αρχαιολόγοι εικάζουν ότι ίσως να πρόκειται για την αρχαία Κέλερη, ενώ στον μεσαίωνα και στην Χάρτα του Ρήγα Φεραίου ονομάζεται Κλάρος. Το όνομά της σημαίνει «γη σε μια μακρινή απόληξη», αλλά υπάρχουν και πιο «εξωτικές» ερμηνείες, αλλά ας μην παρασυρθούμε από την φαντασία.

Εδώ, σε αυτήν την μικροσκοπική νησίδα, που έχει σπαράγματα από ρωμαϊκή κατοίκηση στην θέση Βλυχάδα, έφτασε το 1420 ο φλωρεντινός μοναχός Christoforo Buondelmonti και περιγράφει τα σημαντικά της ιστορικά μνημεία. Είναι βεβαιωμένο από τις σωστικές ανασκαφές ότι το νησί κατοικήθηκε στην Ύστερη Ελληνιστική περίοδο, μεγάλωσε σε πληθυσμό κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο και έφτασε να έχει σημαντική κοινότητα τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια.

Παρά το μικρό του μέγεθος είχε θέατρο των ελληνιστικών χρόνων, ένα από τα σημαντικότερα προχριστιανικά μνημεία για τα Δωδεκάνησα. Καθώς υπήρξε σημαντικό χριστιανικό κέντρο, θα επιμείνουμε να πούμε παρά το πολύ μικρό της μέγεθος, έχει πολύ αξιόλογες βυζαντινές εκκλησίες, τις οποίες δυστυχώς έπληξε ο σεισμός που χτύπησε τα Δωδεκάνησα το 551 μ. Χ.

Η Τέλενδος αποτελεί έναν φυσικό παράδεισο. Οι βραχώδεις της ακτές διακόπτονται από μικρές αμμουδερές παραλίες, οι οποίες κατά κύριο λόγο είναι προσβάσιμες με τα πόδια, ενώ για κάποιες πραγματικά μυστικές γωνιές θα χρειαστεί να κάνετε τον περίπλου με καϊκάκι.

Το βορινό κομμάτι του νησιού είναι ακατοίκητο από ανθρώπους, αποτελεί όμως καταφύγιο για τον υπέροχο αιγαιόγλαρο, αλλά και για πολλά άλλα πουλιά. Το νησί είναι απέραντα ήσυχο, μπορεί κάποιος να απολαύσει το κολύμπι του, να κάνει όμορφες διαδρομές μέχρι την Ράχη θαυμάζοντας την θέα, να κάνει καταδύσεις ή να ψαρέψει.

Και φυσικά να απολαύσει στον μικρό οικισμό της Τελένδου το πολύτιμο μέλι από θυμάρι, αλλά και να προμηθευτεί πολλά βότανα από το οροπέδιο της Ράχης, τα οποία είναι θεραπευτικά.

Η μικρή κοινότητα των κατοίκων έχει συγκινητικά και πανάρχαια έθιμα, είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το Πάσχα διοργανώνονται οι «Αγάπες» – κοινά γεύματα με συμμετοχή όλων των κατοίκων, μια συνήθεια που κρατάει από τις πρώτες χριστιανικές κοινωνίες, αλλά έχει ακόμα βαθύτερο υπόστρωμα, στα κοινά γεύματα του Διονύσου και του Ορφέα.

Οπωσδήποτε η Τέλενδος παραμένει μια πολύτιμη, μυστική κιβωτός παραδόσεων.

Φωτογραφίες: telendoshotel.gr, aksioperierga, aegeanislands.gr, wondergreece