Στρογγυλό: Το Μοναδικό Σχολείο Της Ελλάδας Που Έφερε Το Μέλλον Στο Παρόν Βρίσκεται Στο Μπραχάμι

Ο αρχιτέκτονας, Τάκης Ζενέτος, δεν ήθελε να διαμορφώσει μια νέα εποχή στα σχολικά κτήρια, αλλά μία ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας.

Το δημόσιο σχολείο του Αγίου Δημητρίου (Μπραχάμι), (γνωστό και ως Στρογγυλό λόγω του σχήματός του), σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Τάκη Χ. Ζενέτο την περίοδο 1969-1972, ενώ η κατασκευή του ξεκίνησε το 1972 και ολοκληρώθηκε το 1974.

Το κτήριο αυτό έχει σχολιαστεί για το ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα σχήμα του και για τις μπετονένιες περσίδες ηλιοπροστασίας, ενώ έχουν δημιουργηθεί αρκετές ιστορίες για το Στρογγυλό από κατοίκους της περιοχής και μαθητές.

Ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου κτηρίου δεν αντιμετωπίσθηκε από τον Ζενέτο απλά ως μία κτηριολογική επίλυση σύμφωνα με της ανάγκες εκείνης της εποχής. Η σημαντικότερη επιδίωξή του ήταν η διατύπωση και η μακροπρόθεσμη εφαρμογή της προβληματικής του όσον αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα, ύστερα από μία σημαντική προσωπική έρευνα διάρκειας 6 μηνών της διεθνούς εκπαίδευσης, τόσο με τη μορφή που είχε τότε όσο και με τις μεταβολές που θα υποστεί κυρίως με την εφαρμογή των νέων τεχνολογικών μέσων.

Ο Ζενέτος αντιλήφθηκε ότι το μοντέλο της γραμμικής διάταξης των αιθουσών, που συνδέονται με έναν εξωτερικό διάδρομο, «συμβατικό σύστημα που μένει αναλλοίωτο επί 150 χρόνια», είναι το μοναδικό αποδεκτό σύστημα από τον ΟΣΚ σε αντίθεση με μία ρηξικέλευθη πρόταση σχεδιασμού του κτηριολογικού προγράμματος η οποία πολύ δύσκολα θα γινόταν δεκτή, όπως και έγινε, καθώς οι αρμόδιοι του οργανισμού δέχθηκαν τη λύση του αφού μπορούσε να φιλοξενήσει και ένα παραδοσιακό σχολείο.

Έτσι, διατηρεί αυτή την αρχή την οποία προσπαθεί να προσαρμόσει στην προβληματική του, χρησιμοποιώντας και ως δεδομένο ότι το κτήριο είναι ένα «εργαλείο μετάβασης» από το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα σε ένα μελλοντικό. Ως εκ τούτου, το κτήριο θα έχει την απαραίτητη ευελιξία να προσαρμόζεται στις εκάστοτε αλλαγές και ανάγκες της εκπαίδευσης, κυρίως αλλαγές οι οποίες θα επηρεάζονται από την εξέλιξη της τεχνολογίας, όπως είχε ήδη προβλέψει ο Ζενέτος από εκείνη την εποχή.

Η κτηριολογική διάταξη υπαγορεύθηκε σύμφωνα με τον Ζενέτο από τα εξής 4 δεδομένα:

1. τις υπάρχουσες συνθήκες της χώρας, όσον αφορά τα τεχνο-οικονομικά μέσα για μελέτες και κατασκευές κτηρίων
2. τις μεθόδους διδασκαλίας της εποχής
3. τις προβλεπόμενες αλλαγές των μεθόδων, των μέσων διδασκαλίας αλλά και του αριθμού των μαθητών ανά ομάδα
4. την υψηλή διάρκεια ζωής των κατασκευών με τα υπάρχοντα μέσα

Σύμφωνα με τον Ζενέτο η μετάβαση από το ισχύον σύστημα εκπαίδευσης στο μελλοντικό πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο συγκεκριμένο σχολείο σε 3 φάσεις. Στην 1η φάση τοποθετούνται 3 αυτόνομες μονάδες των 160 ατόμων (40 ανά τάξη) γύρω από τον πυρήνα των μελλοντικών οπτικοακουστικών χρήσεων. Η κτηριολογική οργάνωση εξυπηρετεί τις ανάγκες του συμβατικού προγράμματος διδασκαλίας. Στη 2η φάση διατηρούνται οι 3 μονάδες με 120 άτομα (30 ανά τάξη), και προβλέπεται πειραματική λειτουργία των ψηφιακών μέσων στη διδασκαλία, ενώ στην 3η φάση υπάρχουν 2 μονάδες των 120 ατόμων (20 ανά τάξη) με πλήρη λειτουργία των νέων τεχνολογικών μέσων στη διδασκαλία.

Εκτός από τα σχέδια τα οποία ήταν απαραίτητα για την κατασκευή του σχολείου, ο Ζενέτος παράλληλα με τη μελέτη για τη μετάβαση στις διαφορετικές φάσεις εκπαίδευσης πραγματοποίησε και ένα σχέδιο στο οποίο δείχνει τις μελλοντικές πληρώσεις του ψηφιακού πυρήνα του σχολείου με χώρους κυκλωμάτων τηλεόρασης, εγκαταστάσεις ολογραφικών προπλασμάτων, χώρους τεχνικού προσωπικού κ.ά.

Βέβαια, το σχέδιο αυτό είναι αντιπροσωπευτικό, αν και αρκετά επεξεργασμένο, δεν περιμένει ο Ζενέτος την πλήρη υλοποίηση του, αλλά εκφράζει τις συνθήκες και τη λογική που θεωρεί ο ίδιος πως θα υπάρχουν στην τελική φάση υλοποίησης.

ΠΗΓΗ womantoc